Çöplükten Elektriğe

     Ankara çöplüğüne dünyanın en modern geri dönüşüm tesisini kurduklarını belirten ITC Firması Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur, Ankara çöplüğüne 250 milyon dolarlık yatırım planlandığını ve bugüne kadar 50 milyon dolar üzerinde yatırım yapıldığını, 49 yıllığına aldıkları Adana çöplüğüne de 50 milyonluk yatırım yaparak modern bir geri dönüşüm merkezi kurmayı hedeflediklerini bildirdi.

Ankara'da günlük 4 bin ton, Adana'da ise bin 500 ton çöp üretildiğini belirten Kantur,''Türkiye'de günlük teorik olarak 70 bin çöp üretiliyor, bunun 40 bin tonuna ulaşabilirsiniz. Böyle bakıldığı zaman Türkiye'nin çöpünün yüzde 14'ünü teorik olarak almış oluyoruz. Antalya ve İzmir çöplüklerini de alırsak bu oran yüzde 25'e ulaşır'' dedi.
Ankara çöplüğünden yılda 17 megavata yakın elektrik enerjisi üretildiğini belirten Kantur, Türkiye'de günlük üretilen 70 bin ton çöpün 40 bin tonuna ulaşılabileceğini vurguladı ve ulaşılabilir çöpten yılda 500-600 megavat (MW) enerji üretilebileceğini bildirdi.

Kantur, ''Bu da Türkiye'nin toplam elektrik üretiminin yüzde 2,5'u demek. Bu da doğal gaz ithalatının yüzde 5 azalması anlamına geliyor'' dedi.

     Çöp meselesinin halledilmesi için Yenilebilir Enerji Kanunun mutlaka revize edilmesi gerektiğini ifade eden Kantur, Mecliste olan Yenilenebilir Enerji Kanunu ile devlet tarafından alınacak enerjinin kilovat başına 14 avro/cent olarak öngörüldüğünü anlatan Kantur, ''Şu anda devlet teşviği 5,5 avro/cent, bizim satışımız ise 7-7,5 avro/cent. Yurt dışında ise ortalama 20 avro/cent. Söz konusu kanun çıkarsa çöpten elektrik üretmek avantajlı hale gelir ve 5-10 yıl içinde Türkiye'de çöp sahalarına ihtiyaç duymayız'' dedi.

ÇÖPTEN ENERJİ NASIL ÜRETİLİYOR?

     Çöpten elektrik üretmenin ilk aşamasının doğru bir depolama yaparak gazı bertaraf etmek, daha sonra da doğru bir ayrıştırma yapmak olduğunu anlatan Kantur, bu konularda dünyadaki en iyi teknolojileri kullandıklarını söyledi.
Türkiye çöplüklerinde bulunan çöpün yüzde 50'ye yakının organik sulu çöp olduğuna işaret eden Kantur, bu çöpleri bakterilerin parçalamaları için özel depolarda çürütmeye tabi tuttuklarını ve sonucunda metan gazı elde ettiklerini kaydetti.

Geri kalan çöpün mikrobiyoloji ve rafineri teknolojisi yakıp hidrokarbonlarına ayırdıklarını kaydeden Kantur, bundan da ''singaz'' üretildiğini söyledi. Singazın yüzde 60'ının azot, yüzde 40'ının karbonmonoksit, hidrojen ve metan gazı olduğunu söyleyen Kantur, şöyle konuştu:
''Yakma sırasında çıkan singazdan da elektrik üreteceğiz. Singazın yanında kül çıkıyor, bunu da briket ve yol yapımında kullanmayı planlıyoruz. Elektrik üretiminde çıkan ısıyı kullanmak için de seralar kurduk. Şu anda domates üretiyoruz. Bu arada karbondioksiti de oksijene çevirmiş oluyoruz. Bir başka projeye de başlıyoruz. Alg denilen tek hücreli yosunlar var. Bunlar daha çok karbondioksit tüketiyor. Bunlara daha fazla karbondioksit yedirebiliriz. Teorik bakarsak çöplüğe 100 giren çöpü 15-20 seviyelerine getiriyoruz.
Metan gazının da elektrik enerjisine dönüştürüldüğünü anlatan Kantur, bu teknoloji ile karbondioksite göre atmosfere 21 kat daha zararlı olan metan gazının havaya salınımının azaltıldığı için ''karbondioksit sertifikası'' aldıklarını söyledi.

     Bu arada ''karbondioksit sertifikası''; Kyoto İklim Protokolünde imzası bulunan bir ülkenin karbondioksit salınım kotasını aşması durumunda henüz kotasını doldurmamış bir diğer ülkeden para karşılığı kota satın alması esasına dayanan emisyon ticareti anlamına geliyor. Söz konusu sertifikaya sahip şirketler de havaya salınımını engelledikleri karbondioksite göre para kazanıyorlar.
Gelişmiş ülkelerde sokaktan çöp toplanmadığını, Türkiye'de de sokaktan çöp toplanmasından vazgeçilmesi gerektiğini söyleyen Kantur, ''Çöpler sokaktan toplandığı için belirli bir saatten sonra sokaklar, caddeler pislik içinde kalıyor. Bir de sokak toplayıcıları çöpü çalıyor. Ankara'da böyle bine yakın toplayıcı var'' diye konuştu.
Ankara'da çöp toplayıcıları nedeniyle cam ve kağıt gibi geri dönüşümü olan çöplerin kendilerine hiç gelmediğini, hatta kendilerinin sokaktan çalanlardan ayrıca bu çöpleri satın aldıklarını söyledi. 

Çöpten elektrik üretimi aşağıdaki safhalardan meydana gelmektedir: